Uzaktan uzaktan...

 

COVİD-19 PANDEMİ SOSYAL İZOLASYONUNDA UZAKTAN KARİYER DANIŞMANLIĞI SÜREÇLERİ: DİJİTAL KARİYER DANIŞMANLIĞI

Öğrencilere yönelik kariyer planlaması, özellikle kariyerinin henüz başında olan genç bireyler açısından oldukça önemlidir. Öğrenim gören öğrenciler, kişilik, yetenek ve kariyer farkındalığını keşfetmeleri ve kariyer hedeflerini oluşturmaları konusunda onlara bilgi sağlayacak bir takım kariyer planlaması aktiviteleri bulunmaktadır. Kariyer hedefleri konusunda tecrübeli insanlarla konuşmak, hedefledikleri kariyer ile ilgili bilgi sağlamalarına yardımcı olacak kurslara katılmak, part-time olarak çalışmak ya da staj yapmak gibi aktiviteler onlara iş ortamı, işin gerekleri hakkında bilgi edinmeleri ve bilgi, beceri ve isteklerinin seçimleri ile ne ölçüde uyumlu olduğunu görme imkânı sağlamaktadır (Sharf, 2002: 18). Özetle, kariyer planlaması, bireyin kendisini ve içinde bulunduğu çevreyi değerlendirmesi, kariyeri ile ilgili hedefler belirlemesi ve bu hedeflere ulaşmasını sağlayacak faaliyetleri planlamasıdır.

Geleceğinizi kendi istek ve mutluluğunuz yönünde yeteneklerinize uygun olarak tasarlamak istiyorsanız bunu kariyer danışmanlarının desteği ile yapabilirsiniz. Kariyer danışmanlığı, öğrencinin kendisinde bulunan potansiyeli fark etmesini ve bu eşsiz kaynakları kullanarak kendi kariyer yaşamını oluşturmasına katkıda bulunur. Kariyer Danışmanı, öğrencinin kariyer yolculuğunda ona eşlik eder. Yol göstermez, bakış açısını genişletir. Kariyer danışmanı çalışmasını aslında öğrenciye yol göstererek kendisi yapmasını sağlar. Bu nedenle kariyer danışmanı çalışması bittiğinde öğrenci bu çalışmada yaparak öğrendiği becerileri elde etmiş olur ve artık kendi kendisinin kariyer planlamasını yapabilir hale gelir. Kariyeri ile ilgili karşısına çıkacak benzer sorunları kendi başına çözebilecek yetkinliğe ulaşmış olur. Öğrencinin kariyer danışmanından aldığı danışmanlıktan sonra öğrencinin kariyer başarısı planlanan hedefler ile birlikte doğal olarak gelir çünkü severek yapabileceğiniz, motive olacağınız konuları öğrenci daha iyi fark eder. Yaşamınızla, kariyerinizle ilgili bir misyon ve vizyon geliştirmek, bu vizyona ulaşmak için kendi kendinize hedefler oluşturursunuz.

Kariyer danışmanlığı ile öğrencinin elde edeceği bazı kazanımlar;

1.       Zorla ders çalışan öğrenci yerine sevdiği dersleri belirlemiş ve o derslerde başarı gösteren bir öğrenci olmak,

2.       Geleceğe yönelik hayalleri olan bir birey olmak, geleceğe yönelik vizyonu olan bir birey olmak, 

3.       Yaşam amacını (misyon) bulmuş bir birey olmak,

4.       Gelecekte yapacağı işlerde hangi yeteneklerini kullanacağını bilemek,

5.       Hangi özelliklerine yatırım yapıp geliştireceğini bilen biri olmak,

6.       Kararsızlıktan ve kaostan kurtulmuş biri olmak,

7.       Vizyonu doğrultusunda hedeflerini oluşturabilen biri olmak,

8.       Hedeflerine ve vizyonuna büyük bir istekle yaklaşan biri haline gelmek şeklinde sıralanabilir.

 

 

Türkiye’de ki 207 adet üniversite içinde kariyer merkezi bulunan 84 adet üniversite mevcuttur (https://www.mevzuat.gov.tr/Yonetmelikler.aspx). Kariyer merkezlerinin kuruluş amaçları farklı biçimlerde ifade edilse de bu amaçların büyük ölçüde ortak olduğu görülmektedir. Bunlar öğrencilerin eğitimde kazandıkları kabiliyetler ile kariyer planlarını etkinleştirmelerine yardımcı olmak, öğrencilerin kariyerlerini geliştirmeye rehberlik etmek yanında; öğrencilerin kabiliyetlerini en üst düzeyde kullanabilecekleri işleri bulmaları için fırsatlar bulmaya çalışmak, öğrencilerin mezuniyet ve istihdam için plan yapmalarına ve hazırlanmalarına yardımcı olmak, öğrencilere mesleki yönelimleri konusunda yardımcı olmak şeklinde açıklanabilir.

Teknolojide yaşanan değişimler; kariyer planlama hizmetlerinde, kariyer danışmanları ve kariyer danışanlarını büyük ölçüde etkisi altına almıştır. Geleneksel kariyer teorilerinde, kariyer, gelişimin birçok aşamasını içeren yaşam boyu bir süreç olarak bilinir. Bununla birlikte, son yıllarda, değişen istihdam girişimleri, iş gücündeki gelişmeler teknolojik ve bilimsel değişimlerin bir sonucu olarak, kişilere çalışma hayatında birden fazla kariyer planlama olanağını da getirmiştir. Yüz yüze kariyer danışmanlığı bir prensip ve yöntem olarak hala devam etse de dijital dönüşümler sayesinde daha fazla kullanma eğilimi olacaktır.                                                                                       

Birçok ülkede insanların çoğunluğu şimdilerde her gün interneti kullanıyor. Türkiye'de son resmi sayımlara göre 82,44 milyon insan yaşıyor ve bu nüfusun %75'i kentlerde bulunuyor. 59,36 milyon kişinin internete erişimi var. Yani nüfusumuzun %72'si internet kullanıcısı (TÜİK, 2019). İnternet'i düzenli olarak kullanan nüfusun yüzdesinin sürekli olarak yükseldiğini bilinmektedir.

Üniversite öğrencileri bilgi ve dijital kariyer okuryazarlığı konusunda kullanılan bilgi, beceri ve tutumları tanımlamak için beceri kazanabilirler. Kariyer çalışanları danışanlara sosyal ağ sitelerini kullanımını keşfetmeleri gerektiğini önermekte ve bunu yapmak için bir çerçeve sağlamaktadır. Dijital kariyer okuryazarlığı, bireyin bir kariyeri başarılı bir şekilde sürdürme yeteneği için önemlidir ve giderek daha da önem kazanmaktadır. Dijital kariyer okuryazarlığı geliştirmeyen kariyer çalışanları danışanların kariyerlerine katkı sunamadıklarını görecekler (Strehlke, C. 2010).                                    Dijital kariyer okuryazarlığı kavramı, bilgi ve dijital okuryazarlıkların yanı sıra kariyer yönetimi becerileri ile kesişir. Bilgi okuryazarlığı, büyük ölçüde bilgi bilimi alanında, bireylerin bilgiyi bulma, erişme ve kullanma becerisini tanımlamak için kullanılan bir kavramdır (Webber ve Johnston, 2000; Lloyd, 2003).                                                                                                                                        Tüm bu işlevlerin, bireyin dijital kariyer okuryazarlığı ve internetin sağladığı fırsatlardan yararlanabilme kapasiteleri tarafından desteklendiğini bilmek de önemlidir.

Dijital kariyer okuryazarlığı öğrencinin kariyerine katkısı (Hooley, T. 2012):

- Değişen kavramlar öğrenme, çevrimiçi kariyer olanaklarını anlama ve bunlara uyum sağlama ve kariyer geliştirme amacıyla yeni teknolojileri kullanmayı öğrenme yeteneğini açıklar.

- Kariyer verilerini toplama, kariyer bilgilerini ve kaynaklarını sağlama, yönetme ve alma yeteneğini tanımlar.

- Eleştirel düşünebilme, çevrimiçi kariyer bilgilerinin ve kaynaklarının doğasını anlama yeteneğini açıklar,

- Kariyer analiz yapma ve kariyeri için neyin yararlı olduğunu değerlendirmek.

- Kariyer verilerine bağlanarak, kariyer gelişimini destekleyebilecek çevrimiçi ilişkiler ve ağlar oluşturma yeteneğini açıklar.

- İletişim kurmak, bir dizi farklı platformda etkili bir şekilde etkileşim kurma, farklı etkileşimlerin türlerini anlama ve bunları kariyer bağlamında kullanma yeteneğini tanımlar.

- Kariyer hedeflerini oluşturma, bireyi, ilgi alanlarını ve kariyer geçmişini etkin bir şekilde temsil eden çevrimiçi içerik oluşturma yeteneğini tanımlar.

- Kariyer yaratıcılığı, bireyin kariyer yapısının bir parçası olarak dijital ayak izini ve çevrimiçi ağlarını düşünme ve geliştirme yeteneğini tanımlar.

Çok sayıda değerlendirme olmasına rağmen kariyer web sitelerindeki çevrimiçi kariyer bilgilerinin kariyer danışmanlığı etkileşimi için etkili yaklaşımları belirlemeye yönelik çok az araştırma yapılmıştır. İleri araştırmalarda değer olacaktır farklı kariyer bilgi web sitelerinde kullanılan yaklaşımları incelemiş ve göreceli etkinliklerini incelemiştir.

Dijital kariyer danışmanlığında; çevrimiçi kariyer araçlarını kullanmayı öğrenmek, kariyer bilgilerini ve kaynaklarını uzaktan danışanlara sağlamak, danışanların sorularına cevaplar bulmak, dijital kariyer gelişimini destekleyebilecek çevrimiçi videolar sunmak, danışan öğrencilerin (danışanların) kariyer portfolyolarını dijital ortamda oluşturmalarına yardımcı olmak ve iş ve meslek danışmanlığı yaparak yönelimlerini bazı testler ile öğrenmek oldukça zaruri bir durumdur.    

Kariyer gelişiminde dijital kariyer okuryazarlığı ve dijital kariyer danışma hizmetleri yeni kavramlar olarak görülse de son zamanlarda internet tabanlı platformların gelişimine paralel olarak hayatımıza giren ve fayda sağlaması bakımından son derece önemli uygulama alan ve hizmetlerdendir.  Yukarıda bahsedilen tüm bu olgular ışığında Türkiye’de danışanların dijital kariyer okuryazarlığı becerilerini geliştirmesi kariyer gelecekleri açısından önemli olmakla birlikte kariyer danışmanlarının da dijital kariyer okuryazarlığını geliştirmeleri de bu hizmetleri sunabilmeleri açısından hayati öneme sahiptir.                                                                                                                         Kariyer planlama hizmetleri veren özellikle üniversiteler literatür incelemelerinde araştırılmış olup kariyer merkezlerinde çalışan kariyer danışmanlarının çalışma şekilleri ve hizmet sağlama yöntemleri değerlendirilmiştir. Klasik anlamda kariyer danışma süreçleri yüz yüze etkileşimler ile devam ederken alternatif dijital kariyer danışmanlık süreçleri gelişen teknoloji ile birlikte fayda sağlaması ve hızlı olma yönü ile önemli etkileşimler sağlayacağı kesindir. Bu bağlamda uzaktan çözümler üretmek ve dijital platformlar ile danışanlara kariyer uygulamalarını sunmak internet ve kariyer danışanlarının dijital becerileri ile alakalı olduğu değerlendirilmiştir.

Referanslar

Sharf, R. S. (2002), Applying Career Development Theory to Counseling, Brooks/Cole Thomson Learning, USA.

 

Strehlke, C. (2010), Social Network Sites: A Starting Point for Career Development Practitioners. Journal of Employment Counseling, 47, 1, 38-48.

 

Webber, S. and Johnston, B. (2000) Conceptions of Information Literacy: New Perspectives and Implications. Journal of Information Science, 26, 6, 381- 397.

 

Hooley, T. (2012). How the internet changed career: framing the relationship between career development and online technologies. Journal of the National Institute for Career Education and Counselling, 29(1), 3-12.